Dalam Workshop Antarbangsa
Pembangunan Berteraskan Islam (WAPI-6) anjuran Universitas Muhammadiyah Sumatera Utara (UMSU) Medan, dengan kerjasama
Pusat Kajian Pengurusan Pembangunan Islam (ISDEV), Pusat Pengajian Sains
Kemasyarakatan, Universiti Sains Malaysia (USM) Pulau Pinang, pada 22 April 2013, di Kampus Kedokteran UMSU, Medan, Sumatera Utara, Indonesia baru-baru ini, saya diizinkan Allah SWT untuk membentangkan kertas kerja yang bertajuk pola tasawur pembangunan dalam al-Qur'an.
Sebenarnya, kertas kerja ini
bertujuan mengenal pasti dan menganalisis ayat-ayat al-Qur’an berkaitan tasawur
pembangunan. Tasawur pembangunan yang dimaksudkan di sini ialah gambaran
komprehensif dan hakiki mengenai pembangunan berteraskan Islam (PBI). Ia bertujuan menjelaskan ciri-ciri
konsepnya secara benar dan menyeluruh sehingga menjadi asas kepada segala
aktiviti pembangunan dalam kehidupan manusia. Dalam al-Qur’an, ayat-ayat
berkaitan tasawur pembangunan berada secara terpisah-pisah dalam pelbagai
surah. Persoalannya, apakah ayat-ayat al-Qur’an yang membincang tentang tasawur
pembangunan? Bagaimanakah pola tasawur pembangunan yang dibina berdasarkan
ayat-ayat al-Qur’an yang dikenalpasti itu? Untuk menjawab kedua-dua persoalan
ini, perbincangan dalam kertas kerja dibahagikan kepada tiga bahagian utama.
Pertama, mengenal pasti ayat-ayat al-Qur’an terpilih berkaitan tasawur
pembangunan; kedua, menganalisis ayat-ayat tasawur pembangunan yang dikenal
pasti itu secara tafsir tematik; dan ketiga, membina pola tasawur pembangunan
berdasarkan ayat-ayat al-Qur’an yang dikenal pasti itu.
Akhirnya penelitian kualitatif
ini merumuskan pola tasawur pembangunan dalam al-Qur’an itu terdiri daripada
enam elemen. Pertama, berpaksikan tauhid; kedua, berkaedahkan pengabdian
diri/beribadah kepada Allah SWT; ketiga, manusia hamba dan khalifah
sebagai pelaku pembangunan; keempat, sumber alam sebagai alat atau wasilah
pembangunan; kelima, keseimbangan antara dunia dan akhirat; dan keenam,
bermatlamat mencapai keredhaan Allah SWT. Pola tasawur pembangunan yang dibina
berdasarkan al-Qur’an ini mempunyai kekuatan yang tersendiri.